Waarom deze vraag vaak gesteld wordt
De Nederlandse taal kent veel werkwoorden die in vervoegde vorm op elkaar lijken. Eén van die gevallen is het werkwoord 'overkomen'. Veel mensen twijfelen of het 'overkomt' of 'over komt' is. Deze twijfel ontstaat vaak door verschillen in betekenis of klemtoon. In tekst of bij dictees kan dit verwarring veroorzaken, ook bij moedertaalsprekers.
De correcte vorm: overkomt
Werkwoordsvorm met de betekenis van 'gebeuren'
Wanneer we spreken over iets wat iemand overkomt, gebruiken we ‘overkomt’ als vervoegde vorm van het werkwoord ‘overkomen’. Bijvoorbeeld: “Wat je daar vertelt, overkomt mij ook wel eens.” Hier is ‘overkomt’ een vervoerde vorm in de tegenwoordige tijd van ‘overkomen’. Het betekent dat iets gebeurt, vaak iets onverwachts.
Waarom niet 'over komt'?
De vorm ‘over komt’ bestaat technisch gezien ook, maar heeft een totaal andere betekenis. Het is een combinatie van een voorzetsel en het werkwoord ‘komen’. Bijvoorbeeld: “Hij komt over het muurtje.” In dit geval staat ‘over’ los van ‘komt’ en beschrijft het letterlijk een fysieke actie. In praktisch elk ander geval, zoals bij het uitdrukken van overkomen in de zin van “iets treft je”, is de juiste vorm wél ‘overkomt’ aan elkaar geschreven.
Hoe onthoud je het verschil?
Als je bedoelt dat iets je gebeurt, moet je het aan elkaar schrijven: overkomt. Dit is een werkwoordsvorm. Twijfel je of de twee woorden los geschreven moeten worden, kijk dan of ‘over’ een zelfstandig voorzetsel is dat te maken heeft met plaats of richting. Zo niet, dan is het vrijwel altijd ‘overkomt’.
Voorbeelden uit het dagelijks taalgebruik
Juist gebruik
“Mij overkomt zoiets nooit.” Een zin waarin ‘overkomt’ correct is gebruikt, het betekent dat iets je overvalt of gebeurt.
Onjuist gebruik
“Mij over komt dat niet.” Deze schrijfwijze suggereert een fysieke actie, wat hier niet past. De betekenis wordt dan onlogisch en grammaticaal onjuist, tenzij je iets bedoelt als: “De bal komt over het net.”
Controleer jezelf
Een handige tip om je spelling te controleren, is om de zin om te buigen naar de verleden tijd of een ander onderwerp. Bijvoorbeeld, “Het overkwam mij” laat direct zien dat het om een werkwoord gaat. Als je het los schrijft, kun je diezelfde transformatie niet maken zonder de zin te vervormen.
Waarom goede spelling belangrijk is
Foutieve spelling leidt tot misverstanden en ondermijnt je geloofwaardigheid. Zeker in professionele communicatie is het belangrijk om correcte werkwoordsvormen te gebruiken. Met behulp van regels zoals hierboven beschreven kun je veelgemaakte fouten vermijden.
