Wat is dopamine fasting?
Dopamine fasting is een relatief nieuw fenomeen dat vooral populair is geworden in Silicon Valley. Het idee is dat je tijdelijk stopt met het doen van activiteiten die dopamine vrijmaken in de hersenen, zoals sociale media gebruiken, videospellen spelen, zoet eten of netflix kijken. Het doel is om de hersenen opnieuw gevoeliger te maken voor beloning, waardoor eenvoudige zaken zoals wandelen of lezen weer plezierig worden.
De rol van dopamine in ons brein
Dopamine is een neurotransmitter die betrokken is bij motivatie, plezier en beloning. Wanneer we iets doen wat ons een goed gevoel geeft, zoals het eten van chocolade of het ontvangen van likes op sociale media, komt dopamine vrij. Dit zorgt ervoor dat we dat gedrag willen herhalen. Het probleem ontstaat wanneer we constant dopaminepiekjes ervaren, waardoor onze hersenen gewend raken aan hoge niveaus van stimulatie. Hierdoor kunnen normale, dagelijkse activiteiten minder bevredigend aanvoelen.
Hoe werkt dopamine fasting?
Bij dopamine fasting kies je ervoor om gedurende een bepaalde periode alle activiteiten die leiden tot een verhoogde dopamine-afgifte te vermijden. Dit kan variëren van een paar uur tot enkele dagen. Je vermijdt in die tijd onder andere schermgebruik, cafeïne, junkfood, seks of zelfs muziek. Sommigen gaan zover dat ze ook spreken met anderen vermijden. Tijdens deze fast richt je je op rust, meditatie, wandelen of gewoon niets doen.
Wat zijn de voordelen?
Aanhangers van dopamine fasting beweren dat het helpt om weer voldoening te halen uit eenvoudige dingen. Daarnaast zou het mentale helderheid geven, creativiteit stimuleren en helpen om gewoontes te doorbreken die je als verslavend of destructief ervaart. Het kan ook als mentale detox werken: je staat bewust stil bij wat je triggers zijn en leert er anders mee omgaan.
Kritiek vanuit de wetenschap
Veel neurowetenschappers wijzen erop dat het concept van een 'dopamine fast' biologisch gezien onjuist is. Het is namelijk niet mogelijk om dopamineproductie geheel stop te zetten, aangezien het lichaam dit continu aanmaakt. Wat je met dopamine fasting eigenlijk doet, is gedrag afleren dat overmatige beloning geeft. Het probleem zit dus niet in dopamine zelf, maar in de gedragingen die je continu opzoeken om je goed te voelen.
Is dopamine fasting iets voor jou?
Als je merkt dat je afhankelijk bent van constant entertainment of genot, en als simpele dingen je minder blij maken dan vroeger, dan kan dopamine fasting mogelijk helpen om je gedrag te resetten. Het is vooral belangrijk om het met mate toe te passen en niet te rigide te zijn. Een dag zonder schermen kan al veel opleveren. Let op je mentale welzijn en gebruik dopamine fasting als hulpmiddel, niet als een streng dieet voor je brein.
